Hoe zit het ook alweer in de stikstofdiscussie?

De stikstofdiscussie draait om de schadelijke effecten van stikstofverbindingen zoals ammoniak en stikstofoxiden op de natuur. Te veel neerslag van deze verbindingen schaadt kwetsbare planten en dieren. Een rechterlijke uitspraak in 2019 legde beperkingen op aan stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden, wat vergunningverlening voor projecten stillegde en economische ontwikkeling belemmert. Dit moet veranderen met emissiebeperkingen.

Waarom wordt betaalbaar Nederlandse eten bedreigd?

Zowel boeren als de agrarische industrie erkennen al jaren hun rol in natuurverbetering en verdere stikstofreductie. Innovaties en investeringen hebben daarbij in veel situaties reeds geleid tot een halvering van de stikstofemissies.

Echter, onrealistische doelen en vooral het inkorten van de beoogde termijnen waarin reducties moeten plaatsvinden, door onder andere nieuwe wetgeving en overheden, hebben grote gevolgen voor voedsel geproduceerd in Nederland. Als de agrarische werkzaamheden in ons land rigoureus aan banden worden gelegd door onder andere uitkoop, wordt daarmee rechtstreeks natuurlijk betaalbaar Nederlands eten bedreigd. Dat heeft grote gevolgen voor u, onze consumenten.

Wat doen de boeren en tuinders inmiddels al om uitstoot te reduceren?

Innovaties en investeringen van agrariërs in duurzame en diervriendelijkere land- en tuinbouw hebben sinds de jaren 90 al geresulteerd in bijna 70% daling van ammoniakemissie en een sterk verbeterd dierenwelzijn.
Dankzij strenge dierenwelzijnswetgeving en een onafhankelijke toezichthouder, de NVWA, is Nederland een van de beste wereldwijd op het gebied van dierwelzijn en verduurzaming. De NVWA controleert alle eisen voor dierenruimte, voeding, hygiëne en gezondheid.

Nederlandse akkerbouwers en tuinders bevorderden intensief biodiversiteit met veel bloemenranden, vogelvriendelijke gewassen, steeds minder chemicaliën, duurzame rotaties en groenere omgevingen voor evenwicht en sterkere ecosystemen.

De veehouderijsector heeft de laatste jaren hard gewerkt aan het ontwikkelen van bijvoorbeeld nieuwe stalsystemen, waarbij de emissie van stikstof significant lager is. Het is nu al mogelijk om met nieuwe stalsystemen de stikstofemissies 60% – 90% te reduceren.

Om alle kansen snel te benutten is het belangrijk dat de overheid het goedkeuren van deze innovatieve systemen versnelt en de boeren financieel ondersteunt om deze systemen sneller te kunnen implementeren. Het is net als met de introductie en opmars van de elektrische auto’s. Door innovatie te stimuleren kunnen we samen verduurzamen met behoud van gezonde economische activiteit.

Wat is de rol van Natura 2000-gebieden en hun kritische depositiewaarden (KDW’s)?

Vanuit Europese regelgeving is de Nederlandse overheid verplicht om kwetsbare natuurgebieden te beschermen. Met name de Natura 2000-gebieden, die de Nederlandse overheid jaren geleden zelf heeft aangewezen, liggen in Europa onder een vergrootglas.

Ons land telt maar liefst 162 Natura 2000 gebieden. Hiervan moet Nederland aan kunnen tonen dat de natuur daar niet achteruit gaat. Hierbij vormen in het Nederlandse beleid de Kritische Depositie Waarden (KDW’s) het uitgangspunt. Dit zijn de kritische stikstofdepositiewaarden waarbij de meest kwetsbare planten en dieren in een bepaald natuurgebied niet goed meer gedijen.

Deze KDW’s kunnen dus per natuurgebied verschillend zijn afhankelijk van de kwetsbare natuur (planten en dieren) die zich in dat specifieke gebied bevindt. Met de huidige stikstofuitstoot in ons land wordt de KDW in bijna alle Natura 2000 gebieden overschreden.

Waarom heeft Nederland een intensieve, hoogproductieve landbouw?

Na de Tweede Wereldoorlog was er de wens; ‘nooit meer honger’. Op basis daarvan heeft de politiek in Nederland en in Europa jarenlang de groei en de intensivering van de landbouw aangejaagd. Hiermee is er in Nederland een intensieve, hoogproductieve landbouw ontstaan, die wereldwijd wordt geroemd. Een landbouw die op het gebied van bijvoorbeeld CO2-uitstoot per kg geproduceerd product, dierenwelzijn en het efficiënt benutten van resources echt voorop loopt.

Ook een landbouw die erin slaagt om in een klein land met veel inwoners in de delta van onze grote rivieren heel veel voedsel te produceren. En dat doen we ook nog eens steeds duurzamer. Dat is iets om trots op te zijn en samen de volgende stappen te gaan zetten. Niet door het opkopen van bedrijven, maar juist door samen in te zetten op innovatie en een verdere verduurzaming van onze land- en tuinbouw.

Zijn er grote verschillen tussen Europese landen in de toegestane uitstoot?

Het antwoord op deze vraag is ja! Gezien de historische en economische waarde van de agrarische sector voor Nederland is het opmerkelijk dat Nederland de strengste Kritische Depositiewaarden (KDW’s) in heel West-Europa hanteert. Deze KDW’s, die aangeven hoeveel stikstof een natuurlijk gebied kan verdragen zonder ecologische schade, zijn in Nederland voor stikstofoxiden (NOx) en ammoniak (NH3) opmerkelijk strenger dan elders.

In Nederland bedraagt de KDW voor NOx slechts 20 microgram per kubieke meter lucht, terwijl dit in andere landen vaak tussen de 40 en 60 microgram per kubieke meter ligt. Voor NH3 is de Nederlandse KDW 10 milligram per kubieke meter lucht, terwijl dit elders vaak tussen 15 en 20 milligram ligt.

Deze rigoureuze KDW’s zijn het resultaat van de hoge bevolkingsdichtheid en intensieve landbouw. Nederland, als klein land met een intensieve agrarische sector, kampt met uitdagingen. De agrarische sector, een hoeksteen van het land, ondervindt de gevolgen van deze strenge normen. Dit heeft geleid tot ingrijpende aanpassingen om stikstofemissies te verminderen, wat op zijn beurt de productie van dierlijke producten zoals vlees, melk en eieren heeft beïnvloed.

Nederlandse producten worden veel geëxporteerd, kunnen we daar niet gewoon mee stoppen?

Wereldwijd excelleren wij in landbouw. Duitsers doen dat in het maken van auto’s. De Fransen produceren wijnen. Al deze landen zetten net als Nederland het overgrote deel van hun excellente producten af binnen de Europese interne markt. Daarnaast importeren wij heel veel voedsel, denk bijvoorbeeld aan fruit, noten, koffie en wijnen. Onder aan de streep importeren wij meer voedsel dan dat wij exporteren.

Het is belangrijk te beseffen dat voedselproductie een wereldmarkt is. Zomaar stoppen of inperken van onze export van landbouwproducten heeft verstrekkende gevolgen voor onze welvaart en handelspositie.

Maakt het uit of ik Nederlandse of buitenlandse producten koop?

Nederlandse supermarktversproducten, zoals aardappelen, groenten, fruit, zuivel, vlees en eieren, voldoen aan strenge nationale milieu-, welzijns- en veiligheidseisen. Door te kiezen voor deze producten van eigen bodem ondersteun je als consument direct Nederlandse boeren en tuinders, maar ook onze eigen economie en doe je aan bewuste consumptie.

Onze supermarkten moeten bewust voor Nederlandse producten blijven kiezen en niet toegeven aan buitenlandse alternatieven voor eigen winstbejag. Zo behouden we eerlijke, betaalbare prijzen voor zowel consumenten als Nederlandse boeren en tuinders.

Daarnaast steeds meer mogelijkheden om lokaal bij de boer op de hoek een vers product te kopen

Waarom worden de bedrijven steeds groter, kleiner is toch veel beter?

Wij stellen als maatschappij steeds meer eisen aan ons voedsel en aan de wijze waarop dit wordt geproduceerd. Daarnaast willen we er graag zo min mogelijk voor betalen.
Die keuzes jagen schaalvergroting aan.

Grotere bedrijven zijn beter in staat om investeringen te doen ten behoeve van dierenwelzijn en milieu. Daarnaast is de productie op grotere bedrijven meestal efficiënter dan op kleinere bedrijven. Hierdoor is de milieubelasting per kg geproduceerd product lager.

Tegelijkertijd zien we een tegentrend, waarbij korte ketens een rol spelen. Korte ketens = Meer bewuste consumenten kopen hun fruit, groenten en vlees dichtbij.

Wat nou als iedereen vegetariër wordt, zijn de problemen dan opgelost?

Wageningen Universiteit & Research concludeert dat het meest duurzame dieet voor de mens zowel plantaardig als dierlijk voedsel omvat. In de veehouderij worden reststromen opgewaardeerd tot vlees, melk en eieren. Vlees levert waardevolle eiwitten met essentiële aminozuren voor ons lichaam.

Waarom worden we niet geheel zelfvoorzienend, dan hoeven we ook minder te produceren?

Dat klinkt vriendelijk, maar is in de praktijk utopisch en onmogelijk. Wij verkeren in de gezegende situatie om op een van de meest vruchtbare stukjes aarde te leven, wat de kwaliteit en het succes van onze land- en tuinbouw verklaart.
Grote delen van de wereld zijn blij met onze kwaliteitsproducten, kennis en kunde. Ook in een snel veranderende wereld moeten we die positie koesteren.

Je kunt je ook afvragen of het moreel verantwoord is om bij voedselprodcutie enkel aan onszelf te denken, terwijl Nederland wereldwijd vele monden kan voeden? Voedselhandel is essentieel in een geglobaliseerde wereld en vormt de basis van ons bestaan.

Wat kan ik doen om de actie te steunen?

Om boeren en tuinders te blijven steunen en aangeven dat je wilt blijven genieten van Natuurlijk Betaalbaar Nederlands eten kan op verschillende manieren.
Vul het steunformulier in op deze site. Bestel tevens een gratis sticker en plak deze zichtbaar op je auto of raam.

Maak er gerust een foto van en deel hem op social media met de hashtag ‘#laatdeboernietstikken’.