De aardbei!

Nederlanders houden van aardbeien. Het is dan ook één van de meest gegeten vruchten van ons land. Nederlandse aardbeientelers telen aardbeien van hoge kwaliteit. Sommige boeren telen in de volle grond, maar de meeste aardbeien groeien in kassen. Op deze manier beschikken we jaarrond over heerlijke aardbeien!

Wist je dat?

1. Aardbeien een bron van vitamine C zijn? De antioxidanten, vitaminen en mineralen in aardbeien dragen bij aan je gezondheid. Aardbeien bevatten zelfs iets meer vitamine C dan een sinaasappel.
2. De aardbei ook wel het zomerkoninkje genoemd wordt?
3. Je van aardbeien wittere tanden krijgt? Aardbeien zijn natuurlijke witmakers dankzij de zuren die ze bezitten. Wanneer je het hartje van de aardbei – het witte gedeelte – over je tanden wrijft, merk je onmiddellijk dat je tanden witter worden.
4. De aardbei een schijnvrucht is? De pitjes aan de buitenkant zijn eigenlijk de vruchten. Per aardbei zijn dit er gemiddeld wel 200!
5. Je aardbeien op kamertemperatuur moet laten komen. Haal ze een halfuurtje voor je ze gaat eten uit de koelkast. Op kamertemperatuur hebben ze de beste smaak en geur!

Het ei!

Een ei is supergezond én erg lekker. Het is een puur product zonder toevoegingen, koolhydraatarm en suikervrij. Je wordt dus niet dik van eieren en bovendien zitten ze bomvol vitaminen en mineralen.

Aminozuren uit eieren

Eieren bevatten maar liefst 18 verschillende aminozuren, waarvan er negen essentieel zijn. Deze negen aminozuren worden niet door het lichaam aangemaakt en moeten we daarom via voeding binnenkrijgen. Ons lichaam heeft die aminozuren nodig om hier zelf nieuwe eiwitten uit samen te stellen voor bloed, huid, spieren en botten.

Geen negatief effect op cholesterol

Goed nieuws voor alle eierliefhebbers! Eieren hebben geen negatief effect op je cholesterolgehalte. Een groot ei bevat ongeveer 210 mg cholesterol, wat te vergelijken is met andere voedingsmiddelen zoals vlees, boter en verschillende soorten snacks.

Waar komt jouw ei vandaan?

Op ieder ei staat een stempel. De code vertelt jou waar dit ei vandaan komt. De code bestaat uit letters en getallen.

0 = biologisch

1 = vrije uitloop

2 = scharrel

3 = koloniehuisvesting

Naast de code voor huisvesting staat het land van herkomst gevolgd door een 7 cijferige code. De eerste 5 nummers staan voor het bedrijf waar het ei is geproduceerd en de laatste 2 voor de stal op het bedrijf waar het ei is gelegd. Zo is de herkomst van het ei altijd goed te achterhalen.

Kijk nu zelf waar je ei vandaan komt met de ei-code app:

• Download in de App Store
• Download in de Play Store

Wist je dat?

1. We gemiddeld 200 eieren per persoon per jaar eten. Driekwart hiervan zijn hele eieren. Een kwart is verwerkt in koekjes, mayonaise, pasta’s, enz.
2. In Nederland jaarlijks meer dan 10 miljard eieren worden geproduceerd, voor onszelf en voor de landen om ons heen.
3. Een gemiddelde boerderij met kippen in Nederland 33.000 kippen heeft. In totaal zijn er ongeveer 1.400 kippenboerderijen.
4. Eieren een bron van essentiële voedingsstoffen zijn, zoals vitamine A, vitamine B2, foliumzuur, vitamine D, vitamine E, fosfor, ijzer, zink en jodium. Stuk voor stuk belangrijke bouwstoffen voor de groei en ontwikkeling van je lichaam.
5. Je jezelf bij het eten van een ei niet druk hoeft te maken over de lijn. Een ei van 60 gram bevat slechts 75 Kcal. Eieren geven juist voor langere tijd een verzadigd gevoel. Zo is er minder behoefte aan snacken tussendoor en dat helpt je jouw gewicht op peil te houden.
6. Je kunt horen of een ei vers is? Houd het ei bij je oor en schud het. Hoor je geen geluid, dan is het ei kakelvers. Bij een oud ei hoor je de dooier bewegen.
7. Een kip gemiddeld 300 eieren per jaar legt. Gemiddeld weegt een ei zo’n 60 gram.

Melk!

Als je aan Nederland denkt, dan denk je al snel aan weilanden met grazende koeien. Dat is niet gek. Nederland telt namelijk bijna 14.000 melkveebedrijven, met in totaal ongeveer 1,5 miljoen koeien. Vroeger telde Nederland veel meer bedrijven, maar de laatste jaren neemt het aantal melkveebedrijven af. Tegelijkertijd worden bedrijven steeds groter. Dit kan door mechanisatie, automatisering en sensortechnologie. Door de introductie van de melkrobot kunnen koeien 24 uur per dag zelf bepalen wanneer ze gemolken worden. Ook wordt aan de hand van allerlei sensoren hun gezondheid continu in de gaten gehouden.

Wanneer geeft een koe melk?

Voordat een koe melk kan geven, moet de koe eerst een kalfje krijgen. De zwangerschap van een koe duurt ongeveer 9 maanden, net als bij een mens. Na de geboorte van het kalf wordt de koe iedere dag minstens twee keer gemolken. Twee maanden voor het volgende kalfje wordt geboren stopt de boer met melken. De koe wordt ‘droog gezet’. Zo kan de koe al haar energie aan het kalf in haar buik besteden dat de laatste weken voor geboorte nog heel veel groeit. Na de geboorte van het kalf start de boer weer met melken.

Wist je dat?

1. Een melkkoe dagelijks tussen de 25 en 35 liter melk geeft. Als we alle koeien in Nederland bij elkaar optellen, komt dit neer op een melkproductie van meer dan 13 miljard liter per jaar.
2. We melk van koeien die minimaal 120 dagen per jaar, 6 uur per dag buiten in de weide lopen ‘weidemelk’ noemen. Hiervoor houdt de boer een logboek bij dat wordt gecontroleerd door de organisatie Qlip.
3. Een koe vier magen heeft. Deze noemen we pens, netmaag, boekmaag en lebmaag. Nadat het voer deze magen heeft gepasseerd worden de voedingsstoffen via de darmwand opgenomen in het bloed. Via het bloed komen de voedingsstoffen in de uier terecht waar er melk van wordt gemaakt.
4. Je voor 1 kg kaas ongeveer 10 liter melk nodig hebt.
5. Een koe maar 1,5 uur per dag slaapt! Een koe ligt wel tot 18 uur per dag te herkauwen. Daarom is een fijn en zacht ligbed heel belangrijk voor de koe. Sommige melkveehouderijen hebben zelfs waterbedden.
6. Nederlanders gemiddeld ongeveer 352 gram zuivel per persoon per dag eten! Deze consumptie bestaat uit melk, kaas, yoghurt, vla, kwark, boter en diverse zuiveldranken.

Vlees!

Vlees is een belangrijke bron van voedingsstoffen die niet makkelijk uit plantaardige voeding zijn te halen. Dat blijkt uit een rapport van de Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). De FAO moedigt overheden aan om de nationale voedingsrichtlijnen bij te werken en waar nodig duidelijk(er) te maken hoe het eten van vlees positief bijdraagt aan de volksgezondheid. Wel moet bij de productie van vlees voldoende rekening worden gehouden met de uitdagingen rond milieu, dierenwelzijn en diergezondheid.

Vlees bevat spierweefsel, vetweefsel, bindweefsel en vocht. De belangrijke bouwstoffen van het spierweefsel zijn de eiwitten myosine en actine. Die stoffen bepalen de flexibiliteit of juist de stijfheid van het spierweefsel en daarmee de malsheid van vlees. Vlees staat bekend om zijn zeer hoogwaardige eiwitkwaliteit en is daarmee een belangrijke bouwsteen voor het menselijk lichaam. Het eiwit uit vlees heeft een belangrijke rol in celvernieuwing en spieropbouw.

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Van de 22 verschillende aminozuren die we kennen zijn er 13 niet-essentieel, die kan het lichaam zelf aanmaken en 9 essentieel, die we uit onze voeding moeten halen. De negen essentiële aminozuren zitten in vlees, waarmee het een hoogwaardige eiwitleverancier is voor ons lichaam. Daarnaast bevat vlees ook vitamine B12 en ijzer.

Mals en minder mals vlees

Bindweefsel in vlees bestaat met name uit collageen en elastine. Deze eiwitten bepalen de structuur en met name de stugheid van vlees. Als een dier veel beweging heeft, moeten bepaalde spieren harder werken. Deze spieren maken meer bindweefsel aan, waardoor de spieren sterker worden, maar tegelijk ook stugger. Dit kan bij de bereiding van dit soort vlees worden verholpen door het langer en langzamer te garen (stoofvlees). Spierweefsel dat meer beschermd ‘aan de binnenkant’ van een dier zit en minder hoeft te werken (bijvoorbeeld voor beweging) bevat minder bindweefsel. Dit vlees is meestal malser. Voorbeelden hiervan zijn de tournedos en de varkenshaas. Bovenstaand principe geldt in de regel ook voor spieren van jongere dieren (kalfsvlees of lamsvlees) die minder beweging hebben gehad. Dit vlees is malser.

Het varken als ideaal kringloopdier

Varkens zijn echte kringloopdieren. Vroeger kregen ze vaak de overgebleven restjes van het avondeten wat zij ‘opwaardeerden’ tot hoogwaardig vlees. Een welkome voedingsbron voor de winter. Daar komt ook het begrip ‘spaarvarken’ vandaan. Dit principe vinden we nog steeds terug in de moderne varkenshouderij. Ongeveer 65% van varkensvoer bestaat uit allerlei restproducten van onze levensmiddelensector. Het menu van een varken bestaat onder andere uit resten die overblijven bij de productie van bier, friet en meel. Maar ook uit restproducten die beschikbaar komen in de fabrieken die snoep, kaas of brood produceren. De varkens zetten al deze reststromen, die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie, om in hoogwaardig vlees, wat weer een belangrijke eiwitbron is voor mensen.

Meer weten over vlees?

Lees hier meer!

Wist je dat?

1. Gezonde mensen gemiddeld minimaal 0,83 gram eiwit per kg lichaamsgewicht per dag nodig hebben.
2. Vlees een ‘hoogwaardige eiwitbron’ is die essentiële bouwstoffen (aminozuren) bevat. Vlees bestaat gemiddeld uit zo’n 25% eiwit.
3. Water het meest voorkomende bestanddeel van ons lichaam is. Eiwit staat op nummer 2.
4. Vlees dat te veel wordt verhit heeft de kans om uit te drogen. Het kan hierdoor verbranden of het wordt een taaie lap.

De aardappel!

Nederland en aardappelen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Jaarlijks produceren we in Nederland maar liefst 8 miljoen ton aan aardappelen. Logisch natuurlijk dat écht Nederlandse gerechten vol zitten met de geliefde knol. Denk maar aan de stamppot, het frietje mayo en uiteraard een typisch Hollandse AVG-maaltijd met aardappelen, vlees én groente.

Wist je dat?

1. De aardappel oorspronkelijk uit Zuid-Amerika komt?
2. Aardappelen boordevol vitamine-C zitten. Een portie gekookte aardappelen van 200 gram geeft je zo'n 18mg vitamine C. Dat is ongeveer een kwart van wat je op een dag nodig hebt.
3. Nederlanders jaarlijks zo'n tachtig kilo aardappels eten, waarvan 35 procent in de vorm van chips, friet en dergelijke.
4. Een aardappel geen gram vet bevat! Daarnaast zijn aardappelen rijk aan vitaminen, mineralen, vezels en zetmeel.
5. De herfstvakantie ooit ingevoerd is zodat kinderen in het najaar mee konden helpen met het oogsten van de aardappelen. Dat heb je toch mooi aan de aardappel te danken!

Prei!

Prei is een eenzaadlobbige plant die verwant is aan ui en knoflook. Het is een oude groente die reeds 2000 jaar voor Christus werd geteeld. De hele stengels van de prei en de bladeren zijn geschikt voor consumptie. Meestal wordt prei gekookt, maar het is ook mogelijk om deze groente rauw te eten. De smaak is licht pittig en aromatisch, waardoor prei zeer geschikt is om te verwerken in slaatjes of soepen.

Koken met prei:
Preischotel (voor 4 personen)

WAT HEB JE NODIG:

• 750 gram aardappels (iets kruimig)
• 300 gram gehakt
• 750 gram prei (ca. 3 flinke preien)
• 200 gram crème fraîche
• 100 ml kookroom
• 2 tenen knoflook
• 1 ei
• 1 ui
• 1 eetlepel peterselie
• 2 theelepels paprikapoeder
• 1 theelepel uienpoeder
• 1 eetlepel kerriepoeder
• olie, peper, zout, nootmuskaat, scheutje melk

ZO MAAK JE HET:

• Oven voorverwarmen op 175 graden boven- en onderwarmte.
• Aardappels schillen en in stukjes snijden.
• De aardappels in een pan met ruim water en een snufje zout gaar koken.
• Snipper ondertussen het uitje en snij de knoflook fijn.
• Snij de prei in dunne ringen.
• Verhit een beetje olie in een ruime koekenpan en fruit de ui en knoflook even aan.
• Voeg de gehakt toe en breng op smaak met peper, zout en paprikapoeder.
• Als het gehakt klaar is dan kun je de prei toevoegen. Bak deze even mee en strooi de kerriepoeder er overheen.
• Terwijl de aardappels koken en je het gehakt en de prei bakt maak je het roommengsel.
• Meng hiervoor 150 gram crème fraîche, 100 ml kookroom, 1 ei, 1 eetlepel fijngesneden peterselie, 1 theelepel uienpoeder door elkaar en voeg peper en zout naar smaak toe.
• Giet de aardappels af als ze gaar zijn en stamp ze fijn tot puree. Meng 50 gram crème fraîche, een scheutje melk en naar smaak peper, zout en nootmuskaat door de puree.
• Doe het gehakt met de prei op de bodem van de ovenschaal, verdeel hierover het roommengsel en doe daarover de aardappelpuree. Strooi er naar wens nog een beetje extra fijngesneden peterselie over.
• Zet de ovenschaal ca. 25 minuten in de oven. De aardappelpuree moet dan lichtbruin zijn.

Smakelijk eten!

Wist je dat?

1. Prei een zeer gezonde groente is. Prei is rijk aan vezels en voedingsstoffen en bevordert daardoor de spijsvertering.
2. Prei boordevol vitamines en mineralen zit, vooral het donkergroene gedeelte is vitaminerijk. Prei bevat daarnaast weinig calorieën. Je kunt er dus gerust veel van eten.
3. Er drie soorten prei te onderscheiden zijn: winter-, herfst- en zomerprei. Winterprei is over het algemeen dikker en steviger en heeft een groene kleur met grijze of blauwe tinten. De zomer- en herfstprei is wat dunner en heeft een blad met geelgroene tinten. De smaak van de verschillende soorten is nagenoeg gelijk.
4. Je prei het beste op een donkere, koele plek bewaard, bijvoorbeeld de groentelade van de koelkast. De groente blijft daar 2 tot 3 weken goed.

De wortel!

De geschiedenis van de wortel gaat duizenden jaren terug tot de tijd van de Romeinen en Egyptenaren. In die tijd werd de wortel ook gebruikt als medicijn. Vanaf de 14e eeuw werd de wortel bekend in Noord-Europa, maar in die tijd waren de wortels nog wit en paars. Pas in de 17e eeuw kreeg de wortel zijn karakteristieke oranje kleur, wat te danken was aan de Nederlandse veredelaars. Het leek hen een goed idee voor telers om een wortel te ontwikkelen ter ere van het Huis Van Oranje-Nassau. Door verschillende wortels te kruisen, is een oranje wortel de meest populaire wortel ter wereld geworden. De rode en paarse variëteiten zijn populairder in de Aziatische landen.

Een top 10 groente

Wortelen zijn een geliefde groente in Nederland. Ze staan in de top 10 van meest gegeten groenten. Niet gek, want die lichtzoete smaak waardeert bijna iedereen en met wortelen kun je op veel verschillen manieren bereiden: Koken, wokken, rauw, ze kunnen in soep, in een roerbakgerecht, in een worteltaart of een smoothie.

Wist je dat?

1. Onze voorouders tot de 17e eeuw gekleurde wortels aten waaronder paarse, witte, gele en ook oranje.
2. De door Nederlandse veredelaars gekweekte oranje wortels uiteindelijk de meest geliefde wortelsoort in Nederland werd omdat het gezien werd als protest tegen de Spaanse bezetter en een symbool voor ons koningshuis.
3. Wortelen een hoog niveau viatmine A (in de vorm van bètacaroteen) heeft, wat belangrijk is voor ons gezichtsvermogen. Een langdurig tekort aan vitamine A kan leiden tot nachtblindheid en in extreme gevallen zelfs tot blindheid.
4. Wortelen tot de knolgewassen behoren en veel mineralen (zoals kalium, natrium, calcium en fosfor) en vitaminen bevatten.
5. Wortelen een positief effect hebben op ons immuunsysteem, stoelgang, bronchitis, verkoudheid, astma en ademhalingsproblemen.
6. Dat de hoeveelheid antioxidant in wortelen bijdraagt aan het vertragen van het verouderingsproces.
7. Deze fantastische groente rijk is aan vitamine B3. Dit is belangrijk voor het goed functioneren van de spijsvertering en het zenuwstelsel.

De asperge!

De asperge is een échte voorjaarsgroente en ook wel bekend als het witte goud. Dit doordat de asperge rijk is aan vitamine C, maar ook doordat het oogsten van asperges erg arbeidsintensief is, waardoor de prijs hoog is! Asperges zijn heerlijk door ze te koken, maar uiteraard kun je ze ook bakken of grillen.

Wist je dat?

1. Witte asperges onder de grond in aspergebedden groeien? Groene en paarse asperges groeien boven de grond.
2. Er in Nederland tijdens het oogstseizoen nooit gewasbeschermingsmiddelen voor de aspergeteelt worden gebruikt.
3. Het aspergeseizoen altijd loopt tot 24 juni. De aspergeplant moet namelijk voldoende reserves opbouwen om op sterkte te komen voor het volgende seizoen.
4. Dat je kunt checken of je asperges vers zijn door ze langs elkaar te wrijven? Zodra de asperges piepen zijn ze kakelvers!
5. Asperges verder leven nadat ze geoogst zijn? Het kopje zuigt al het water uit de stengel, waardoor die houteriger wordt. Eet je asperges daarom zo vers mogelijk, dan zijn ze het lekkerste!

De Komkommer!

De komkommer is een échte frisse smaakmaker. Je komt de groene groente dan ook in veel gerechten tegen. Van salades, tot op je boterham of in een roerbakgerecht. Van oorsprong is de komkommer een tropische plant die het beste groeit bij een temperatuur van ongeveer 25 graden met voldoende zonlicht én ventilatie. In Nederland worden komkommers dan ook vooral in kassen gekweekt. Na de paprika en tomaat zijn komkommers de meest geteelde groenten in Nederlandse kassen!

Wist je dat?

1. Komkommer een vruchtgroente is? Komkommer is namelijk de vrucht van de komkommerplant. Je vindt komkommers in de supermarkt dan ook tussen de groentes, net als andere vruchtgroentes zoals
2. De komkommer voor 95% uit water bestaat?
3. Je een komkommer niet in de koelkast, maar op een droge en donkere plek buiten de koelkast kunt bewaren?
4. Komkommers tot de familie van meloen en pompoenen behoren?
5. De zomerperiode waarin er weinig nieuws is, vernoemd is naar de komkommer? Namelijk komkommertijd!